Anasayfa
[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]
[b]1. TÜRK MİLLÎ EĞİTİM SİSTEMİ[/b]
3. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI TEŞKİLÂTI
Millî Eğitim Bakanlığı; 3797 sayılı Millî Eğitim Bakanlığının Teşkilât ve Görevleri Hakkında Kanuna göre;
3. Yurtdışı örgütü
olmak üzere dört bölümden meydana gelmektedir.
3.1 MERKEZ ÖRGÜTÜ
Bakanlık
merkez örgütü; Bakanlık makamı, Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı,
ana hizmet birimleri, danışma ve denetim birimleri ile yardımcı
birimlerin yanı sıra Makam Onayı ile kurulan; Projeler Koordinasyon
Merkezi Başkanlığından oluşmaktadır.
1. Bakanlık Makamı
1. Bakan
2. Müsteşar
3. Müsteşar Yardımcıları
Bakan, Bakanlık hizmetlerini mevzuata, hükümetin genel
siyasetiyle, millî güvenlik siyasetine, kalkınma planlarına ve yıllık
programlara uygun olarak yürütmekle ve Bakanlığın faaliyet alanına
giren konularda diğer bakanlıklarla ve kuruluşlarla iş birliği ve
koordinasyonu sağlamakla görevlidir.
Müsteşar, Bakanın yardımcısı olup Bakanlık
hizmetlerini Bakanlığın amaç ve politikalarına, kalkınma planlarına,
yıllık programlara ve mevzuat hükümlerine uygun olarak Bakan adına
düzenler ve yürütür.
Hizmetlerin yürütülmesinde Müsteşara yardımcı olmak üzere müsteşar yardımcısı görevlendirilebilir.
2.Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı
Talim
ve Terbiye KuruluBaşkanlığı, doğrudan bakana bağlı bir karar
organıdır. Eğitimle ilgili hemen her konuda bakana yardımcı olmakta,
görüş vermekte, eğitim sorunları ile ilgili araştırmalar yapmakta veya
yaptırmaktadır.
3. Ana Hizmet Birimleri
Merkez örgütünde eğitim-öğretim için yönetsel kararlar
üreten üretim alt sistemleridir. On beşi genel müdürlük, biride
başkanlık olarak belirlenen ana hizmet birimleri şunlardır:
1. Okul Öncesi Eğitimi Genel Müdürlüğü
2. İlköğretim Genel Müdürlüğü
3. Ortaöğretim Genel Müdürlüğü
4. Erkek Teknik Öğretim Genel Müdürlüğü
5. Kız Teknik Öğretim Genel Müdürlüğü
6. Ticaret ve Turizm Öğretimi Genel Müdürlüğü
7. Öğretmen Yetiştirme ve Eğitimi Genel Müdürlüğü
8. Din Öğretimi Genel Müdürlüğü
9. Çıraklık ve Yaygın Eğitim Genel Müdürlüğü
10. Yükseköğretim Genel Müdürlüğü
11. Dış İlişkiler Genel Müdürlüğü
12. Yurt Dışı Eğitim Öğretim Genel Müdürlüğü
13. Özel Öğretim Kurumları Genel Müdürlüğü
14. Özel Eğitim Rehberlik ve Danışma Hizmetleri Genel Müdürlüğü
15. Eğitim Teknolojileri Genel Müdürlüğü
16. Okuliçi Beden Eğitimi, Spor ve İzcilik Dairesi Başkanlığı
4. Danışma ve Denetim Birimleri
Danışma ve denetim birimleri, Bakana gerekli konularda
yardımcı bilgi üreten birimlerdir. Bunlar, yönetsel konularda
araştırma, planlama yapar. Ayrıca, doğrudan veya dolaylı olarak Bakan
adına eğitim sisteminin denetimini de yapan bu birimler şunlardır:
1. Teftiş Kurulu Başkanlığı
2. Strateji Geliştirme Başkanlığı(*)
3. Hukuk Müşavirliği
4. Bakanlık Müşavirleri
5. Basın ve Halkla İlişkiler Müşavirliği
5. Yardımcı Birimler
Millî Eğitim Bakanlığı merkez örgütünde on dört
yardımcı hizmet birimi kurulmuştur. Biri genel müdürlük, biri
sekreterlik, biri müdürlük ve diğer on biri ise daire başkanlığı
düzeyinde teşkilâtlandırılan yardımcı hizmet birimleri şunlardır:
1. Personel Genel Müdürlüğü
2. Yayımlar Dairesi Başkanlığı
3. Hizmet içi Eğitim Dairesi Başkanlığı
(*) Kamu Malî Yönetimi ve Kontrol Kanunu ile Bazı Kanun ve
Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında 5436
sayılı Kanun'un 17'nci maddesi ile Araştırma Planlama ve Koordinasyon
Kurulu Başkanlığı kaldırılarak yerine Strateji Geliştirme Başkanlığı
kurulmuştur (24/12/2005 tarih ve 26033 sayılı Resmî Gazete).
4. İdarî ve Malî İşler Dairesi Başkanlığı
5. Öğretmene Hizmet ve Sosyal İşler Dairesi Başkanlığı
6. İşletmeler Dairesi Başkanlığı
7. Yatırımlar ve Tesisler Dairesi Başkanlığı
8. Eğitim Araçları ve Donatım Dairesi Başkanlığı
9. Sağlık İşleri Dairesi Başkanlığı
10. Orta Öğrenim Burs ve Yurtlar Dairesi Başkanlığı
11. Eğitimi Araştırma ve Geliştirme Dairesi Başkanlığı
12. Çıraklık, Meslekî ve Teknik Eğitimi Geliştirme ve Yaygınlaştırma Dairesi Başkanlığı
13. Savunma Sekreterliği
14. Özel Kalem Müdürlüğü
6. Sürekli Kurulları
Oluşumu ve çalışma yöntemleri ayrı yönetmeliklerle düzenlenen bu kurullar şunlardır:
1. Millî Eğitim Şurası
2. Müdürler Kurulu
3. Çıraklık ve Mesleki Eğitim Kurulu
4. Öğrenci Disiplin Kurulları
5. Özel İhtisas Komisyonları
Millî Eğitim Akademisi ile Yüksek Öğrenim Kredi ve Yurtlar
Kurumu Genel Müdürlüğü, Millî Eğitim Bakanlığının bağlı
kuruluşlarıdır.
3.2. TAŞRA ÖRGÜTÜ
Millî Eğitim Bakanlığı taşrada 81 il ve 924 ilçede örgütlenmiştir.
Her ilde millî eğitim müdürlüğü; merkez ilçe hariç her
ilçede ilçe millî eğitim müdürlüğü bulunmaktadır. İlçe millî eğitim
müdürlükleri görev ve hizmetleri açısından, il millî eğitim
müdürlüklerine karşı sorumludur. Bunlar il ve ilçe bazında eğitim
hizmetlerini yürütürler.
İl ve ilçe millî eğitim müdürlükleri; hizmetin
özelliklerine göre şubeler, bürolar ile sürekli kurul ve komisyonlardan
oluşur.
Millî eğitim müdürlüklerinin görev alanları şöyle gruplandırılmıştır;
1. Yönetim hizmetleri
2 .Personel hizmetleri
3. Eğitim-öğretim hizmetleri
4. Bütçe-yatırım hizmetleri
5. Araştırma-plânlama-istatistik hizmetleri
6. Teftiş-rehberlik-soruşturma hizmetleri
7. Sivil savunma hizmetleri
İl ve ilçe millî eğitim müdürlüklerinde bulunması gereken başlıca bölümler şunlardır;
1. Özlük
13. Burslar ve Yurtlar
2. Atama
14. Özel Öğretim Kurumları 3. İnceleme Soruşturma ve Değerlendirme
15. Sağlık İşleri
4. Kültür
16. Yaygın Eğitim
5. Eğitim-Öğretim ve Öğrenci işleri
17. Çıraklık ve Meslekî Teknik Eğitim
6. Program Geliştirme
18. Araştırma, Plânlama ve İstatistik
7. Hizmet içi Eğitim
19. Bütçe-Yatırım ve Tesisler
8. Bilgisayar ve Sınav Hizmetleri
20. Eğitim Araçları ve Donatım
9. Okulöncesi Eğitim
21. Arşiv ve İdare Bölümü
10. Özel Eğitim ve Rehberlik
22. Sivil Savunma Hizmetleri
11. Okul İçi Beden Eğitimi Spor
23. Basın ve Halkla İlişkiler
12. Öğretmene Hizmet ve Sosyal İşler
Bölümler,
il veya ilçenin millî eğitim şube müdürü kadro sayısına göre tek tek
veya hizmet benzerliğine göre birleştirilerek veya ayrılarak şubeler
şeklinde oluşturmaktadır.
Yurtdışı Eğitim Teşkilâtı
Türk milli kültürünün dış ülkelerde korunması,
tanıtılması ve yaygınlaştırılması ile ilgili eğitim ve öğretim
hizmetlerini düzenlemek üzere, Millî Eğitim Bakanlığı yurtdışı
teşkilâtlarıoluşturulmuştur.
Dış ülkelerin genel, mesleki ve teknik öğretim alanlarında
eğitim ve öğretim gelişmelerini takip etmek ve ülkemize aktarımını
sağlamak ve ülkemizin eğitim ve bilim faaliyetlerini yurtdışında
tanıtmak üzere; Washington, Berlin, Viyana, Brüksel, Kopenhag, Paris,
Tiflis, Lahey, Londra, Bern, Stockholm, Kahire, Riyad, Moskova,
Lefkoşa, Bakü, Almatı, Bişkek, Taşkent ve Aşgabat'ta olmak üzere 20
Eğitim Müşavirliği; New York, Los Angeles, Berlin, Köln, Mainz,
Münster, Münih, Nürnberg, Stuttgard, Düseldorf, Essen, Frankfurt,
Hamburg, Hannover, Karlsruhe, Sydney, Strazbourg ve Lyon'da olmak üzere
18 Eğitim Ataşeliği faaliyet göstermektedir.
Kaynak:meb
[b]1. TÜRK MİLLÎ EĞİTİM SİSTEMİ[/b]
Türkiye'de
eğitim; adalet, güvenlik ve sağlık gibi devletin temel işlevlerinden
birisi olup devletin denetimi ve gözetimi altında yapılmaktadır.
Millî Eğitim Bakanlığı merkez teşkilâtı, taşra ve
yurtdışı teşkilâtları eğitim hizmetlerinin sunumunda önemli görevler
üstlenmektedirler.
Eğitim hakkı, T.C Anayasası ile güvence altına
alınmış; eğitimin tür ve kademelerini ve işleyişe dönük esasları
düzenleyen mevzuatla Türk Eğitim Sistemi bugünkü yapısını kurmuştur.
Türk Millî Eğitim Sisteminin genel çerçevesi, 1739 sayılı Millî Eğitim Temel Kanunu ile belirlenmiştir.
1.1. TÜRK MİLLÎ EĞİTİMİNİN GENEL AMAÇLARI
Millî Eğitimin genel amacı bütün bireyleri;
1. ****** İnkılâp ve İlkelerine ve Anayasada ifadesini
bulan ****** Milliyetçiliğine bağlı; Türk Milletinin millî, ahlâkî,
insanî, manevî ve kültürel değerlerini benimseyen, koruyan ve
geliştiren; ailesini, vatanını, milletini seven ve daima yüceltmeye
çalışan; insan haklarına ve Anayasa'nın başlangıcındaki temel ilkelere
dayanan demokratik, lâik ve sosyal bir hukuk devleti olan Türkiye
Cumhuriyetine karşı görev ve sorumluluklarını bilen ve bunları davranış
haline getirmiş yurttaşlar olarak yetiştirmek;
Beden,
zihin, ahlâk, ruh ve duygu bakımlarından dengeli ve sağlıklı şekilde
gelişmiş bir kişiliğe ve karaktere, hür ve bilimsel düşünme gücüne,
geniş bir dünya görüşüne sahip, insan haklarına saygılı, kişilik ve
teşebbüse değer veren, topluma karşı sorumluluk duyan; yapıcı,
yaratıcı ve verimli kişiler olarak yetiştirmek;
3.
İlgi, istidat ve kabiliyetlerini geliştirerek gerekli bilgi, beceri,
davranışlar ve birlikte iş görme alışkanlığı kazandırmak suretiyle
hayata hazırlamak ve onların, kendilerini mutlu kılacak ve toplumun
mutluluğuna katkıda bulunacak bir meslek sahibi olmalarını sağlamak;
Böylece, bir yandan Türk vatandaşlarının ve Türk
toplumunun refah ve mutluluğunu artırmak; öte yandan millî birlik ve
bütünlük içinde iktisadî, sosyal ve kültürel kalkınmayı desteklemek ve
hızlandırmak ve nihayet Türk Milletini çağdaş uygarlığın yapıcı,
yaratıcı, seçkin bir ortağı yapmaktır.
Türk eğitim ve öğretim sistemi, bu genel amaçları gerçekleştirecek şekilde düzenlenmiştir.
Eğitim sisteminin yönetsel üst yapısını Milli Eğitim
Bakanlığı oluşturur. Bakanlığa bağlı taşra ve yurtdışı örgütleri ise
icraya dönük hizmetleri görür.
1.2. ÖZEL AMAÇLAR
Türk
eğitim ve öğretim sistemi, bu genel amaçları gerçekleştirecek şekilde
düzenlenir ve çeşitli derece ve türdeki eğitim kurumlarının özel
amaçları, genel amaçlara ve temel ilkelere uygun olarak tespit edilir.
Yukarıda sayılan eğitimin genel ve özel amaçları, her
eğitim etkinliğinde uyulması gereken amaçlardır. Bu genel ve özel
amaçlar bir bakıma eğitime bir çerçeve vermektedir.
1.3 . TÜRK MİLLÎ EĞİTİMİNİN TEMEL İLKELERİ
Türk Millî eğitim sistemi, bireylerin eğitim
gereksinimlerini karşılayacak şekilde ve bir bütünlük içinde "örgün
eğitim" ve "yaygın eğitim" olmak üzere, iki ana bölümden oluşur.
2.1. ÖRGÜN EĞİTİM
Örgün eğitim
, belirli yaş grubundaki ve aynı seviyedeki
bireylere, amaca göre hazırlanmış programlarla okul çatısı altında
yapılan düzenli eğitimdir. Örgün eğitim, okul öncesi eğitim,
ilköğretim, ortaöğretim ve yükseköğretim kurumlarını kapsamaktadır.
2.1.1. Okul Öncesi Eğitim
Okul öncesi eğitim; isteğe bağlı olarak zorunlu
ilköğretim çağına gelmemiş 3-5 yaş grubundaki çocukların eğitimini
kapsar. Okul öncesi eğitim kurumları, bağımsız ana okulları olarak
kurulabildikleri gibi, kız meslek liselerine bağlı uygulama sınıfları
ile diğer öğretim kurumlarına bağlı anasınıfları olarak da
açılabilmektedir.
Okul öncesi eğitimin amacı; çocukların bedensel,
zihinsel, duygusal gelişimini ve iyi alışkanlıklar kazanmasını, onların
ilköğretime hazırlanmasını, koşulları elverişsiz çevrelerden gelen
çocuklar için ortak bir yetişme ortamı yaratılmasını, Türkçe'nin doğru
ve güzel konuşulmasını sağlamaktır.
2005-2006 eğitim-öğretim yılında 17.634 okul öncesi eğitim
kurumunda, 549.604 çocuk eğitim görmekte olup, bu kurumlarda 22.789
öğretmen görev yapmaktadır.
2.1.2. İlköğretim
İlköğretim, 6-14 yaş grubundaki çocukların eğitim ve
öğretimini kapsar. İlköğretimin amacı; her Türk ******nun iyi birer
yurttaş olabilmesi için, gerekli temel bilgi, beceri, davranış ve
alışkanlık kazanmasını, millî ahlak anlayışına uygun olarak
yetişmesini, ilgi, yeti ve yetenekleri doğrultusunda hayata ve bir üst
öğrenime hazırlanmasını sağlamaktır.
İlköğretim kız ve erkek bütün yurttaşlar için
zorunludur ve Devlet okullarında parasızdır. İlköğretim kurumları sekiz
yıllık okullardan oluşur. Bu okullarda kesintisiz eğitim yapılır ve
bitirenlere ilköğretim diploması verilir.
2005-2006 eğitim-öğretim yılında 34.990 okulda, 10.512.356
öğrenci öğrenim görmekte olup 392.481 öğretmen görev yapmaktadır.
2.1.3. Ortaöğretim
Ortaöğretim; ilköğretime dayalı, en az dört yıllık
genel, meslekî ve teknik öğretim kurumlarının tümünü kapsar.
Ortaöğretimin amacı; öğrencilere asgarî ortak bir genel kültür
vermek, birey ve toplum sorunlarını tanıtmak ve çözüm yolları aramak,
ülkenin sosyo-ekonomik ve kültürel kalkınmasına katkıda bulunacak
bilinci kazandırarak öğrencileri ilgi, yeti ve yetenekleri doğrultusunda
yükseköğretime, hem yükseköğretime hem mesleğe veya hayata ve iş
alanlarına hazırlamaktır.
Ortaöğretim;
* Genel ortaöğretim
* Meslekî ve teknik ortaöğretim
olmak üzere iki bölümden oluşmaktadır.
Ortaöğretim, çeşitli programlar uygulayan liselerden
meydana gelir ve öğrenciler, istek ve kabiliyetleri ölçüsünde ve
doğrultusunda bu programlardan birine yönelerek yetişme imkânı
bulurlar.
Genel Ortaöğretim:
Genel ortaöğretimin amacı; öğrencileri ortaöğretim
seviyesinde asgari genel kültüre sahip, toplumun sorunlarını tanıyan,
ülkenin ekonomik, sosyal ve kültürel kalkınmasına katkıda bulunan
insanlar olarak yetiştirmek ve yükseköğretime hazırlamaktır.
Genel ortaöğretim; Genel liseler, Anadolu liseleri,
Fen liseleri, sosyal bilimler liseleri Anadolu öğretmen liseleri,
spor liseleri, Anadolu güzel sanatlar liseleri ve Çok programlı
liselerden oluşmaktadır.
Meslekî ve Teknik Ortaöğretim:
Meslekî ve teknik ortaöğretim; iş ve meslek
alanlarına iş gücü yetiştiren ve öğrencileri yükseköğretime hazırlayan
öğretim kurumlarıdır.
Meslekî ve teknik ortaöğretim; Erkek teknik öğretim
okulları, Kız teknik öğretim okulları, Ticaret ve turizm öğretimi
okulları ve Din öğretimi okullarından oluşmaktadır.
2005-2006 eğitim-öğretim yılında 4.038'i meslekî ve teknik
eğitim okulu olmak üzere 7.443 okulda, 3.213.605 öğrenci
(2.037.490'ı genel, 1.176.115'i meslekî ve teknik ortaöğretimde)
öğrenim görmekte olup 184.246 öğretmen (101.907'si genel, 82.339'u
meslekî ve teknik ortaöğretimde) görev yapmaktadır.
Özel Eğitim
Özel eğitimin amacı; özel eğitim gerektiren
bireylerin eğitim ihtiyaçlarını en iyi şekilde karşılayarak onları
toplumla bütünleştirmek ve meslek sahibi yapmaktır.
Özel eğitim okulları Türk millî eğitim sistemindeki
kademelendirmeye göre yapılandırılmıştır. Ancak, diğer okullardan
farklı olarak, ilköğretim öncesinde hazırlık sınıfı bulunmaktadır.
İlköğretime devam edecek durumda olan engelli öğrenciler hazırlık
sınıfına alınmadan ilköğretime başlamaktadır.
Özel eğitim okullarında; Görme Engellilerin Eğitimi,
İşitme Engellilerin Eğitimi, Ortopedik Engellilerin Eğitimi, Zihinsel
Engellilerin Eğitimi, Süreğen Hastalığı Olanların Eğitimi, Otistik
Çocukların Eğitimi, Üstün veya Özel Yeteneklilerin Eğitimi ve
Kaynaştırma ve Özel Sınıflarda Eğitim kategorilerinde eğitim
verilmektedir.
2005-2006 eğitim-öğretim yılında 495 özel eğitim okulunda,
25.238 öğrenci eğitim görmekte ve bu kurumlarda 4.904 öğretmen görev
yapmaktadır.
Özel Öğretim
Özel öğretim kurumları 625 sayılı kanun doğrultusunda
açılmış, her kademe ve türdeki özel okullar, özel dershaneler, özel
mesleki ve teknik kurslar, özel motorlu taşıt sürücüleri kursları ile
özel öğrenci etüt eğitim merkezlerini kapsamaktadır. Özel öğretim
kurumları faaliyetlerini, Milli Eğitim Bakanlığı'nın gözetim ve
denetiminde sürdürmektedir.
2005-2006 eğitim-öğretim yılında 10.766 özel öğretim
kurumunda, 2.429.893 öğrenci eğitim görmekte bu kurumlarda 95.609
öğretmen görev yapmaktadır.
2.1.4. Yükseköğretim
Yükseköğretim, ortaöğretime dayalı en az iki
yıllık yüksek öğrenim veren, en üst seviyeli insan gücünün ve bilimsel
araştırma alanlarının istediği elemanları yetiştiren eğitim
kurumlarının tümünü kapsar.
Yüksek öğretimin amaç ve görevleri, millî eğitimin genel amaçlarına ve temel ilkelerine uygun olarak;
Yaygın eğitim, örgün eğitim sistemine hiç girmemiş,
herhangi bir kademesinde bulunan veya bu kademelerden birinden ayrılmış
olan bireylere ilgi ve gereksinme duydukları alanda örgün eğitim
yanında veya dışında düzenlenen eğitim faaliyetlerinin tümünü kapsar.
Yaygın eğitim; genel ve meslekî teknik yaygın eğitim olmak üzere iki bölümden oluşmaktadır.
Yaygın eğitim kurumları şunlardır: Halk eğitimi
merkezleri, Çıraklık eğitimi merkezleri, Pratik kız sanat okulları,
Olgunlaşma enstitüleri, Endüstri pratik sanat okulları, Mesleki eğitim
merkezi, Yetişkinler teknik eğitim merkezleri, Özel kurslar, Özel
dershaneler, Eğitim ve uygulama okulları(özel eğitim), Meslek
okulları(özel eğitim), Meslekî eğitim merkezleri (özel eğitim), Bilim
ve sanat merkezleri (özel eğitim), Açık ilköğretim okulu, Açık öğretim
lisesi.
Yaygın eğitim, yetişkinlere okuma-yazma öğretmek,
temel bilgiler vermek, en son devam ettikleri öğrenim kademesinde
edindikleri bilgi ve kabiliyetlerini geliştirmek ve hayatını
kazanmasını sağlayacak yeni imkânlar kazandırmak amacıyla verilen okul
dışı eğitimdir.
Yaygın eğitim; halk eğitimi, çıraklık eğitimi ve uzaktan eğitim yoluyla gerçekleştirilmektedir.
2005 yılında 9.648 yaygın eğitim kurumunda (halk
eğitim merkezi ve çıraklık eğitim merkezlerinde) 3.886.638 kursiyer
öğrenim görmüş ve 73.507 öğretmen görev yapmıştır. Bununla birlikte,
2005-2006 eğitim-öğretim yılında 103.914 öğrenci açık
ilköğretim, 283.938 öğrenci ise açık lise uygulaması kapsamında öğrenim
görmektedir.
...Teşkilat Şeması...
[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]eğitim; adalet, güvenlik ve sağlık gibi devletin temel işlevlerinden
birisi olup devletin denetimi ve gözetimi altında yapılmaktadır.
Millî Eğitim Bakanlığı merkez teşkilâtı, taşra ve
yurtdışı teşkilâtları eğitim hizmetlerinin sunumunda önemli görevler
üstlenmektedirler.
Eğitim hakkı, T.C Anayasası ile güvence altına
alınmış; eğitimin tür ve kademelerini ve işleyişe dönük esasları
düzenleyen mevzuatla Türk Eğitim Sistemi bugünkü yapısını kurmuştur.
Türk Millî Eğitim Sisteminin genel çerçevesi, 1739 sayılı Millî Eğitim Temel Kanunu ile belirlenmiştir.
1.1. TÜRK MİLLÎ EĞİTİMİNİN GENEL AMAÇLARI
Millî Eğitimin genel amacı bütün bireyleri;
1. ****** İnkılâp ve İlkelerine ve Anayasada ifadesini
bulan ****** Milliyetçiliğine bağlı; Türk Milletinin millî, ahlâkî,
insanî, manevî ve kültürel değerlerini benimseyen, koruyan ve
geliştiren; ailesini, vatanını, milletini seven ve daima yüceltmeye
çalışan; insan haklarına ve Anayasa'nın başlangıcındaki temel ilkelere
dayanan demokratik, lâik ve sosyal bir hukuk devleti olan Türkiye
Cumhuriyetine karşı görev ve sorumluluklarını bilen ve bunları davranış
haline getirmiş yurttaşlar olarak yetiştirmek;
Beden,
zihin, ahlâk, ruh ve duygu bakımlarından dengeli ve sağlıklı şekilde
gelişmiş bir kişiliğe ve karaktere, hür ve bilimsel düşünme gücüne,
geniş bir dünya görüşüne sahip, insan haklarına saygılı, kişilik ve
teşebbüse değer veren, topluma karşı sorumluluk duyan; yapıcı,
yaratıcı ve verimli kişiler olarak yetiştirmek;
3.
İlgi, istidat ve kabiliyetlerini geliştirerek gerekli bilgi, beceri,
davranışlar ve birlikte iş görme alışkanlığı kazandırmak suretiyle
hayata hazırlamak ve onların, kendilerini mutlu kılacak ve toplumun
mutluluğuna katkıda bulunacak bir meslek sahibi olmalarını sağlamak;
Böylece, bir yandan Türk vatandaşlarının ve Türk
toplumunun refah ve mutluluğunu artırmak; öte yandan millî birlik ve
bütünlük içinde iktisadî, sosyal ve kültürel kalkınmayı desteklemek ve
hızlandırmak ve nihayet Türk Milletini çağdaş uygarlığın yapıcı,
yaratıcı, seçkin bir ortağı yapmaktır.
Türk eğitim ve öğretim sistemi, bu genel amaçları gerçekleştirecek şekilde düzenlenmiştir.
Eğitim sisteminin yönetsel üst yapısını Milli Eğitim
Bakanlığı oluşturur. Bakanlığa bağlı taşra ve yurtdışı örgütleri ise
icraya dönük hizmetleri görür.
1.2. ÖZEL AMAÇLAR
Türk
eğitim ve öğretim sistemi, bu genel amaçları gerçekleştirecek şekilde
düzenlenir ve çeşitli derece ve türdeki eğitim kurumlarının özel
amaçları, genel amaçlara ve temel ilkelere uygun olarak tespit edilir.
Yukarıda sayılan eğitimin genel ve özel amaçları, her
eğitim etkinliğinde uyulması gereken amaçlardır. Bu genel ve özel
amaçlar bir bakıma eğitime bir çerçeve vermektedir.
1.3 . TÜRK MİLLÎ EĞİTİMİNİN TEMEL İLKELERİ
1.Genellik ve Eşitlik2. TÜRK MİLLÎ EĞİTİM SİSTEMİNİN GENEL YAPISI
2.Ferdin ve Toplumun İhtiyaçları
3.Yöneltme
4.Eğitim Hakkı
5.Fırsat ve İmkân Eşitliği
6.Süreklilik
7.****** İnkılâp ve İlkeleri ve ****** Milliyetçiliği
8.Demokrasi Eğitimi
9.Lâiklik
10. Bilimsellik
11. Plânlılık
12. Karma Eğitim
13.Okul ile Ailenin İş Birliği
14. Her Yerde Eğitim
Türk Millî eğitim sistemi, bireylerin eğitim
gereksinimlerini karşılayacak şekilde ve bir bütünlük içinde "örgün
eğitim" ve "yaygın eğitim" olmak üzere, iki ana bölümden oluşur.
2.1. ÖRGÜN EĞİTİM
Örgün eğitim
, belirli yaş grubundaki ve aynı seviyedeki
bireylere, amaca göre hazırlanmış programlarla okul çatısı altında
yapılan düzenli eğitimdir. Örgün eğitim, okul öncesi eğitim,
ilköğretim, ortaöğretim ve yükseköğretim kurumlarını kapsamaktadır.
2.1.1. Okul Öncesi Eğitim
Okul öncesi eğitim; isteğe bağlı olarak zorunlu
ilköğretim çağına gelmemiş 3-5 yaş grubundaki çocukların eğitimini
kapsar. Okul öncesi eğitim kurumları, bağımsız ana okulları olarak
kurulabildikleri gibi, kız meslek liselerine bağlı uygulama sınıfları
ile diğer öğretim kurumlarına bağlı anasınıfları olarak da
açılabilmektedir.
Okul öncesi eğitimin amacı; çocukların bedensel,
zihinsel, duygusal gelişimini ve iyi alışkanlıklar kazanmasını, onların
ilköğretime hazırlanmasını, koşulları elverişsiz çevrelerden gelen
çocuklar için ortak bir yetişme ortamı yaratılmasını, Türkçe'nin doğru
ve güzel konuşulmasını sağlamaktır.
2005-2006 eğitim-öğretim yılında 17.634 okul öncesi eğitim
kurumunda, 549.604 çocuk eğitim görmekte olup, bu kurumlarda 22.789
öğretmen görev yapmaktadır.
2.1.2. İlköğretim
İlköğretim, 6-14 yaş grubundaki çocukların eğitim ve
öğretimini kapsar. İlköğretimin amacı; her Türk ******nun iyi birer
yurttaş olabilmesi için, gerekli temel bilgi, beceri, davranış ve
alışkanlık kazanmasını, millî ahlak anlayışına uygun olarak
yetişmesini, ilgi, yeti ve yetenekleri doğrultusunda hayata ve bir üst
öğrenime hazırlanmasını sağlamaktır.
İlköğretim kız ve erkek bütün yurttaşlar için
zorunludur ve Devlet okullarında parasızdır. İlköğretim kurumları sekiz
yıllık okullardan oluşur. Bu okullarda kesintisiz eğitim yapılır ve
bitirenlere ilköğretim diploması verilir.
2005-2006 eğitim-öğretim yılında 34.990 okulda, 10.512.356
öğrenci öğrenim görmekte olup 392.481 öğretmen görev yapmaktadır.
2.1.3. Ortaöğretim
Ortaöğretim; ilköğretime dayalı, en az dört yıllık
genel, meslekî ve teknik öğretim kurumlarının tümünü kapsar.
Ortaöğretimin amacı; öğrencilere asgarî ortak bir genel kültür
vermek, birey ve toplum sorunlarını tanıtmak ve çözüm yolları aramak,
ülkenin sosyo-ekonomik ve kültürel kalkınmasına katkıda bulunacak
bilinci kazandırarak öğrencileri ilgi, yeti ve yetenekleri doğrultusunda
yükseköğretime, hem yükseköğretime hem mesleğe veya hayata ve iş
alanlarına hazırlamaktır.
Ortaöğretim;
* Genel ortaöğretim
* Meslekî ve teknik ortaöğretim
olmak üzere iki bölümden oluşmaktadır.
Ortaöğretim, çeşitli programlar uygulayan liselerden
meydana gelir ve öğrenciler, istek ve kabiliyetleri ölçüsünde ve
doğrultusunda bu programlardan birine yönelerek yetişme imkânı
bulurlar.
Genel Ortaöğretim:
Genel ortaöğretimin amacı; öğrencileri ortaöğretim
seviyesinde asgari genel kültüre sahip, toplumun sorunlarını tanıyan,
ülkenin ekonomik, sosyal ve kültürel kalkınmasına katkıda bulunan
insanlar olarak yetiştirmek ve yükseköğretime hazırlamaktır.
Genel ortaöğretim; Genel liseler, Anadolu liseleri,
Fen liseleri, sosyal bilimler liseleri Anadolu öğretmen liseleri,
spor liseleri, Anadolu güzel sanatlar liseleri ve Çok programlı
liselerden oluşmaktadır.
Meslekî ve Teknik Ortaöğretim:
Meslekî ve teknik ortaöğretim; iş ve meslek
alanlarına iş gücü yetiştiren ve öğrencileri yükseköğretime hazırlayan
öğretim kurumlarıdır.
Meslekî ve teknik ortaöğretim; Erkek teknik öğretim
okulları, Kız teknik öğretim okulları, Ticaret ve turizm öğretimi
okulları ve Din öğretimi okullarından oluşmaktadır.
2005-2006 eğitim-öğretim yılında 4.038'i meslekî ve teknik
eğitim okulu olmak üzere 7.443 okulda, 3.213.605 öğrenci
(2.037.490'ı genel, 1.176.115'i meslekî ve teknik ortaöğretimde)
öğrenim görmekte olup 184.246 öğretmen (101.907'si genel, 82.339'u
meslekî ve teknik ortaöğretimde) görev yapmaktadır.
Özel Eğitim
Özel eğitimin amacı; özel eğitim gerektiren
bireylerin eğitim ihtiyaçlarını en iyi şekilde karşılayarak onları
toplumla bütünleştirmek ve meslek sahibi yapmaktır.
Özel eğitim okulları Türk millî eğitim sistemindeki
kademelendirmeye göre yapılandırılmıştır. Ancak, diğer okullardan
farklı olarak, ilköğretim öncesinde hazırlık sınıfı bulunmaktadır.
İlköğretime devam edecek durumda olan engelli öğrenciler hazırlık
sınıfına alınmadan ilköğretime başlamaktadır.
Özel eğitim okullarında; Görme Engellilerin Eğitimi,
İşitme Engellilerin Eğitimi, Ortopedik Engellilerin Eğitimi, Zihinsel
Engellilerin Eğitimi, Süreğen Hastalığı Olanların Eğitimi, Otistik
Çocukların Eğitimi, Üstün veya Özel Yeteneklilerin Eğitimi ve
Kaynaştırma ve Özel Sınıflarda Eğitim kategorilerinde eğitim
verilmektedir.
2005-2006 eğitim-öğretim yılında 495 özel eğitim okulunda,
25.238 öğrenci eğitim görmekte ve bu kurumlarda 4.904 öğretmen görev
yapmaktadır.
Özel Öğretim
Özel öğretim kurumları 625 sayılı kanun doğrultusunda
açılmış, her kademe ve türdeki özel okullar, özel dershaneler, özel
mesleki ve teknik kurslar, özel motorlu taşıt sürücüleri kursları ile
özel öğrenci etüt eğitim merkezlerini kapsamaktadır. Özel öğretim
kurumları faaliyetlerini, Milli Eğitim Bakanlığı'nın gözetim ve
denetiminde sürdürmektedir.
2005-2006 eğitim-öğretim yılında 10.766 özel öğretim
kurumunda, 2.429.893 öğrenci eğitim görmekte bu kurumlarda 95.609
öğretmen görev yapmaktadır.
2.1.4. Yükseköğretim
Yükseköğretim, ortaöğretime dayalı en az iki
yıllık yüksek öğrenim veren, en üst seviyeli insan gücünün ve bilimsel
araştırma alanlarının istediği elemanları yetiştiren eğitim
kurumlarının tümünü kapsar.
Yüksek öğretimin amaç ve görevleri, millî eğitimin genel amaçlarına ve temel ilkelerine uygun olarak;
2.2. YAYGIN EĞİTİM
1. Öğrencileri ilgi, istidat ve kabiliyetleri
ölçüsünde ve doğrultusunda yurdumuzun bilim politikasına ve toplumun
yüksek seviyede ve çeşitli kademelerdeki insangücü ihtiyaçlarına göre
yetiştirmek,
2. Çeşitli kademelerde bilimsel öğretim yapmak,
3. Yurdumuzu ilgilendirenler başta olmak üzere,
bütün bilimsel, teknik ve kültürel sorunları çözmek için bilimleri
genişletip derinleştirecek inceleme ve araştırmalarda bulunmak,
4. Yurdumuzun türlü yönde ilerleme ve gelişmesini
ilgilendiren bütün sorunları, Hükümet ve kurumlarla da elbirliği
etmek suretiyle öğretim ve araştırma konusu yaparak sonuçlarını
toplumun yararlanmasına sunmak ve Hükümetçe istenecek inceleme ve
araştırmaları sonuçlandırarak düşüncelerini bildirmek,
5. Araştırma ve incelemelerin sonuçlarını
gösteren, bilim ve tekniğin ilerlemesini sağlayan her türlü yayınları
yapmak,
6. Türk toplumunun genel seviyesini yükseltici ve
kamu oyunu aydınlatıcı bilim verilerini sözle, yazı ile halka yaymak
ve yaygın eğitim hizmetlerinde bulunmaktır.
Yükseköğretim kurumları; Üniversite, fakülte,
enstitü, yüksekokul, konservatuar, meslek yüksekokulu ile uygulama ve
araştırma merkezlerinden oluşmaktadır.
Ülkemizde 53 devlet üniversitesi ile 26 vakıf üniversitesi bulunmaktadır.
Üniversitelerimizde(vakıf üniversiteleri dahil)
2.073.428 öğrenci (Bu sayıya 695.591 AÖF öğrencisi dahildir.) öğrenim
görmekte, 26.029 öğretim üyesi ile 48.878 öğretim elemanı görev
yapmaktadır.
Yaygın eğitim, örgün eğitim sistemine hiç girmemiş,
herhangi bir kademesinde bulunan veya bu kademelerden birinden ayrılmış
olan bireylere ilgi ve gereksinme duydukları alanda örgün eğitim
yanında veya dışında düzenlenen eğitim faaliyetlerinin tümünü kapsar.
Yaygın eğitim; genel ve meslekî teknik yaygın eğitim olmak üzere iki bölümden oluşmaktadır.
Yaygın eğitim kurumları şunlardır: Halk eğitimi
merkezleri, Çıraklık eğitimi merkezleri, Pratik kız sanat okulları,
Olgunlaşma enstitüleri, Endüstri pratik sanat okulları, Mesleki eğitim
merkezi, Yetişkinler teknik eğitim merkezleri, Özel kurslar, Özel
dershaneler, Eğitim ve uygulama okulları(özel eğitim), Meslek
okulları(özel eğitim), Meslekî eğitim merkezleri (özel eğitim), Bilim
ve sanat merkezleri (özel eğitim), Açık ilköğretim okulu, Açık öğretim
lisesi.
Yaygın eğitim, yetişkinlere okuma-yazma öğretmek,
temel bilgiler vermek, en son devam ettikleri öğrenim kademesinde
edindikleri bilgi ve kabiliyetlerini geliştirmek ve hayatını
kazanmasını sağlayacak yeni imkânlar kazandırmak amacıyla verilen okul
dışı eğitimdir.
Yaygın eğitim; halk eğitimi, çıraklık eğitimi ve uzaktan eğitim yoluyla gerçekleştirilmektedir.
2005 yılında 9.648 yaygın eğitim kurumunda (halk
eğitim merkezi ve çıraklık eğitim merkezlerinde) 3.886.638 kursiyer
öğrenim görmüş ve 73.507 öğretmen görev yapmıştır. Bununla birlikte,
2005-2006 eğitim-öğretim yılında 103.914 öğrenci açık
ilköğretim, 283.938 öğrenci ise açık lise uygulaması kapsamında öğrenim
görmektedir.
...Teşkilat Şeması...
3. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI TEŞKİLÂTI
Millî Eğitim Bakanlığı; 3797 sayılı Millî Eğitim Bakanlığının Teşkilât ve Görevleri Hakkında Kanuna göre;
- Merkez örgütü
- Taşra örgütü
3. Yurtdışı örgütü
- Bağlı kuruluşlar
olmak üzere dört bölümden meydana gelmektedir.
3.1 MERKEZ ÖRGÜTÜ
Bakanlık
merkez örgütü; Bakanlık makamı, Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı,
ana hizmet birimleri, danışma ve denetim birimleri ile yardımcı
birimlerin yanı sıra Makam Onayı ile kurulan; Projeler Koordinasyon
Merkezi Başkanlığından oluşmaktadır.
1. Bakanlık Makamı
1. Bakan
2. Müsteşar
3. Müsteşar Yardımcıları
Bakan, Bakanlık hizmetlerini mevzuata, hükümetin genel
siyasetiyle, millî güvenlik siyasetine, kalkınma planlarına ve yıllık
programlara uygun olarak yürütmekle ve Bakanlığın faaliyet alanına
giren konularda diğer bakanlıklarla ve kuruluşlarla iş birliği ve
koordinasyonu sağlamakla görevlidir.
Müsteşar, Bakanın yardımcısı olup Bakanlık
hizmetlerini Bakanlığın amaç ve politikalarına, kalkınma planlarına,
yıllık programlara ve mevzuat hükümlerine uygun olarak Bakan adına
düzenler ve yürütür.
Hizmetlerin yürütülmesinde Müsteşara yardımcı olmak üzere müsteşar yardımcısı görevlendirilebilir.
2.Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı
Talim
ve Terbiye KuruluBaşkanlığı, doğrudan bakana bağlı bir karar
organıdır. Eğitimle ilgili hemen her konuda bakana yardımcı olmakta,
görüş vermekte, eğitim sorunları ile ilgili araştırmalar yapmakta veya
yaptırmaktadır.
3. Ana Hizmet Birimleri
Merkez örgütünde eğitim-öğretim için yönetsel kararlar
üreten üretim alt sistemleridir. On beşi genel müdürlük, biride
başkanlık olarak belirlenen ana hizmet birimleri şunlardır:
1. Okul Öncesi Eğitimi Genel Müdürlüğü
2. İlköğretim Genel Müdürlüğü
3. Ortaöğretim Genel Müdürlüğü
4. Erkek Teknik Öğretim Genel Müdürlüğü
5. Kız Teknik Öğretim Genel Müdürlüğü
6. Ticaret ve Turizm Öğretimi Genel Müdürlüğü
7. Öğretmen Yetiştirme ve Eğitimi Genel Müdürlüğü
8. Din Öğretimi Genel Müdürlüğü
9. Çıraklık ve Yaygın Eğitim Genel Müdürlüğü
10. Yükseköğretim Genel Müdürlüğü
11. Dış İlişkiler Genel Müdürlüğü
12. Yurt Dışı Eğitim Öğretim Genel Müdürlüğü
13. Özel Öğretim Kurumları Genel Müdürlüğü
14. Özel Eğitim Rehberlik ve Danışma Hizmetleri Genel Müdürlüğü
15. Eğitim Teknolojileri Genel Müdürlüğü
16. Okuliçi Beden Eğitimi, Spor ve İzcilik Dairesi Başkanlığı
4. Danışma ve Denetim Birimleri
Danışma ve denetim birimleri, Bakana gerekli konularda
yardımcı bilgi üreten birimlerdir. Bunlar, yönetsel konularda
araştırma, planlama yapar. Ayrıca, doğrudan veya dolaylı olarak Bakan
adına eğitim sisteminin denetimini de yapan bu birimler şunlardır:
1. Teftiş Kurulu Başkanlığı
2. Strateji Geliştirme Başkanlığı(*)
3. Hukuk Müşavirliği
4. Bakanlık Müşavirleri
5. Basın ve Halkla İlişkiler Müşavirliği
5. Yardımcı Birimler
Millî Eğitim Bakanlığı merkez örgütünde on dört
yardımcı hizmet birimi kurulmuştur. Biri genel müdürlük, biri
sekreterlik, biri müdürlük ve diğer on biri ise daire başkanlığı
düzeyinde teşkilâtlandırılan yardımcı hizmet birimleri şunlardır:
1. Personel Genel Müdürlüğü
2. Yayımlar Dairesi Başkanlığı
3. Hizmet içi Eğitim Dairesi Başkanlığı
(*) Kamu Malî Yönetimi ve Kontrol Kanunu ile Bazı Kanun ve
Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında 5436
sayılı Kanun'un 17'nci maddesi ile Araştırma Planlama ve Koordinasyon
Kurulu Başkanlığı kaldırılarak yerine Strateji Geliştirme Başkanlığı
kurulmuştur (24/12/2005 tarih ve 26033 sayılı Resmî Gazete).
4. İdarî ve Malî İşler Dairesi Başkanlığı
5. Öğretmene Hizmet ve Sosyal İşler Dairesi Başkanlığı
6. İşletmeler Dairesi Başkanlığı
7. Yatırımlar ve Tesisler Dairesi Başkanlığı
8. Eğitim Araçları ve Donatım Dairesi Başkanlığı
9. Sağlık İşleri Dairesi Başkanlığı
10. Orta Öğrenim Burs ve Yurtlar Dairesi Başkanlığı
11. Eğitimi Araştırma ve Geliştirme Dairesi Başkanlığı
12. Çıraklık, Meslekî ve Teknik Eğitimi Geliştirme ve Yaygınlaştırma Dairesi Başkanlığı
13. Savunma Sekreterliği
14. Özel Kalem Müdürlüğü
6. Sürekli Kurulları
Oluşumu ve çalışma yöntemleri ayrı yönetmeliklerle düzenlenen bu kurullar şunlardır:
1. Millî Eğitim Şurası
2. Müdürler Kurulu
3. Çıraklık ve Mesleki Eğitim Kurulu
4. Öğrenci Disiplin Kurulları
5. Özel İhtisas Komisyonları
Millî Eğitim Akademisi ile Yüksek Öğrenim Kredi ve Yurtlar
Kurumu Genel Müdürlüğü, Millî Eğitim Bakanlığının bağlı
kuruluşlarıdır.
3.2. TAŞRA ÖRGÜTÜ
Millî Eğitim Bakanlığı taşrada 81 il ve 924 ilçede örgütlenmiştir.
Her ilde millî eğitim müdürlüğü; merkez ilçe hariç her
ilçede ilçe millî eğitim müdürlüğü bulunmaktadır. İlçe millî eğitim
müdürlükleri görev ve hizmetleri açısından, il millî eğitim
müdürlüklerine karşı sorumludur. Bunlar il ve ilçe bazında eğitim
hizmetlerini yürütürler.
İl ve ilçe millî eğitim müdürlükleri; hizmetin
özelliklerine göre şubeler, bürolar ile sürekli kurul ve komisyonlardan
oluşur.
Millî eğitim müdürlüklerinin görev alanları şöyle gruplandırılmıştır;
2 .Personel hizmetleri
3. Eğitim-öğretim hizmetleri
4. Bütçe-yatırım hizmetleri
5. Araştırma-plânlama-istatistik hizmetleri
6. Teftiş-rehberlik-soruşturma hizmetleri
7. Sivil savunma hizmetleri
İl ve ilçe millî eğitim müdürlüklerinde bulunması gereken başlıca bölümler şunlardır;
13. Burslar ve Yurtlar
2. Atama
14. Özel Öğretim Kurumları 3. İnceleme Soruşturma ve Değerlendirme
15. Sağlık İşleri
4. Kültür
16. Yaygın Eğitim
5. Eğitim-Öğretim ve Öğrenci işleri
17. Çıraklık ve Meslekî Teknik Eğitim
6. Program Geliştirme
18. Araştırma, Plânlama ve İstatistik
7. Hizmet içi Eğitim
19. Bütçe-Yatırım ve Tesisler
8. Bilgisayar ve Sınav Hizmetleri
20. Eğitim Araçları ve Donatım
9. Okulöncesi Eğitim
21. Arşiv ve İdare Bölümü
10. Özel Eğitim ve Rehberlik
22. Sivil Savunma Hizmetleri
11. Okul İçi Beden Eğitimi Spor
23. Basın ve Halkla İlişkiler
12. Öğretmene Hizmet ve Sosyal İşler
Bölümler,
il veya ilçenin millî eğitim şube müdürü kadro sayısına göre tek tek
veya hizmet benzerliğine göre birleştirilerek veya ayrılarak şubeler
şeklinde oluşturmaktadır.
Yurtdışı Eğitim Teşkilâtı
Türk milli kültürünün dış ülkelerde korunması,
tanıtılması ve yaygınlaştırılması ile ilgili eğitim ve öğretim
hizmetlerini düzenlemek üzere, Millî Eğitim Bakanlığı yurtdışı
teşkilâtlarıoluşturulmuştur.
Dış ülkelerin genel, mesleki ve teknik öğretim alanlarında
eğitim ve öğretim gelişmelerini takip etmek ve ülkemize aktarımını
sağlamak ve ülkemizin eğitim ve bilim faaliyetlerini yurtdışında
tanıtmak üzere; Washington, Berlin, Viyana, Brüksel, Kopenhag, Paris,
Tiflis, Lahey, Londra, Bern, Stockholm, Kahire, Riyad, Moskova,
Lefkoşa, Bakü, Almatı, Bişkek, Taşkent ve Aşgabat'ta olmak üzere 20
Eğitim Müşavirliği; New York, Los Angeles, Berlin, Köln, Mainz,
Münster, Münih, Nürnberg, Stuttgard, Düseldorf, Essen, Frankfurt,
Hamburg, Hannover, Karlsruhe, Sydney, Strazbourg ve Lyon'da olmak üzere
18 Eğitim Ataşeliği faaliyet göstermektedir.
